Każdego dnia drogami lądowymi, wodnymi i powietrznymi ludzie transportują miliardy ton różnych substancji. Jak zadbać o bezpieczeństwo konsumentów i osób, uczestniczących w procesie logistycznym? W tym celu Unia Europejska opracowała CLP, ujednolicone nazewnictwo i klasyfikację produktów chemicznych. Co warto wiedzieć o przepisach CLP? Oto zbiór najważniejszych informacji.

CLP – co oznacza ten skrót?

Skrót CLP pochodzi z języka angielskiego. Są to pierwsze litery słów: classification, labelling i packaging, zawartych w anglojęzycznej nazwie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin.

Rozporządzenie CLP opracowano jako odpowiedź na GHS, czyli klasyfikację chemikaliów, stworzoną przez ONZ. GHZ, Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów (Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals) powstał w 2002 r. Główną ideą tego systemu jest ujednolicenie etykiet i kart charakterystyki chemikaliów w celu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego.

O czym mówi rozporządzenie CLP?

Z Rozporządzenia CLP dowiemy się m.in.:

  • jaki jest cel wprowadzenia jednolitej klasyfikacji substancji i mieszanin chemicznych,
  • czym są substancje i mieszaniny stwarzające zagrożenie,
  • jakie podmioty są zobowiązane do wprowadzenia zasad CLP,
  • jakie dane, zwroty i piktogramy powinny znaleźć się na etykietach produktów chemicznych.

Prawo europejskie reguluje też kwestie, związane ze sposobem umieszczania etykiet i doborem właściwych opakowań na substancje chemiczne. CLP jest także zbiorem instrukcji, jak oznaczać temperaturę zapłonu różnych substancji i jak stosować kryteria klasyfikacji w odniesieniu do cieczy, gazów lub ciał stałych.

CLP a oznaczenia zagrożeń w kontakcie z mieszaninami i substancjami

CLP zawiera wykaz przydatnych załączników, w tym wielojęzyczny informator, opisujący rodzaje potencjalnych zagrożeń fizycznych i toksyczność substancji. To zbiór skrótów i formuł, które powinny się znaleźć na opakowaniach i pojazdach, przeznaczonych do transportu i przechowywania środków chemicznych oraz mieszanin.

W treści wspomnianego Rozporządzenia znajdziemy zalecenia i zwroty ostrzegawcze typu:

  • Działa drażniąco na oczy.
  • Chronić przed wszelkim kontaktem z wodą z powodu gwałtownej reakcji i możliwości

wystąpienia błyskawicznego pożaru.

  • Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.
  • Używać wyłącznie nieiskrzących narzędzi.

Warto pamiętać o tym, że celowe lub nieumyślne nieumieszczenie na opakowaniach czy zbiornikach oznaczeń, dostępnych w wykazie CLP, podlega sankcjom. Brak piktogramów, skrótów literowych i komunikatów ostrzegawczych może wprowadzać w błąd przewoźnika lub konsumenta. Niewiedza na temat działania danej substancji skutkuje w najgorszym razie utratą zdrowia lub życia!

Jakie znaczenie ma klasyfikacja CLP?

System oznaczeń i klasyfikację CLP wprowadzono z wielu powodów. Najważniejszym z nich była – i jest potrzeba ochrony życia ludzkiego. Gdy wiemy, z jakimi chemikaliami mamy do czynienia, bez trudu podejmujemy decyzję, jakich użyć środków ochrony osobistej. Uniwersalna informacja w formie graficznej lub tekstowej ułatwia sprawną identyfikację produktów, pochodzących z różnych krajów.

CLP jako międzynarodowy wykaz substancji i mieszanin chemicznych znacząco usprawnił biznesową komunikację w strefie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Ujednolicony system nazewnictwa i oznaczeń pozytywnie wpłynął na jakość współpracy podmiotów, związanych z obrotem chemikaliami. Spójne definicje i jednolite, globalne wytyczne w zakresie klasyfikacji produktów pozwalają ograniczyć ilość nieszczęśliwych wypadków i wyeliminować ryzyko skażenia środowiska naturalnego.

Kogo dotyczy Rozporządzenie CLP?

Adresatami Rozporządzenia CLP są zarówno instytucje publiczne wdrażająco-kontrolne, jak i przedsiębiorstwa komercyjne. W Akcie wskazano kilka grup zainteresowanych, w tym:

  • producentów (są to firmy lub osoby fizyczne, zajmujące się wytwarzaniem chemikaliów),
  • dystrybutorów (osoby fizyczne lub prawne, magazynujące lub wprowadzające chemikalia do obrotu),
  • dostawców (są to: producenci, importerzy i dystrybutorzy, wprowadzający substancję bezpośrednio do obrotu bądź handlujący mieszaninami, zawierającymi chemikalia, o których mowa w CLP).

Rozporządzenie dotyczy właścicieli zakładów produkcyjnych, firmy transportowe oraz przedsiębiorstwa, zajmujące się wprowadzaniem chemikaliów na rynek lokalny lub globalny. Wszystkie wymienione podmioty powinny mieć siedzibę na terenie EOG.

CLP a Europejska Agencja Chemikaliów

W 2006 roku powołano ECHA, Europejską Agencję Chemikaliów. Instytucja ta odpowiada za rejestrowanie nowych substancji oraz za cykliczną aktualizację wykazów CLP. Na stronie internetowej ECHA dostępne są informatory na temat chemikaliów, produkowanych na terenie Unii Europejskiej. Jest to również platforma  konsultacji w zakresie klasyfikacji i identyfikacji substancji niebezpiecznych oraz szkodliwych.