Szkło wodne – skąd to się wzięło?
Rodowód szkła wodnego pochodzi z bardzo zamierzchłych czasów bo jeszcze z okresu świetności kultury egipskiej. Opracowana metoda „rozpuszczania” piasku (którego mieli tam w brud) była rewolucyjnym sposobem na polepszenie właściwości wiążących lepiszczy budowlanych. Niestety po okresie świetności Egiptu szkło wodne na długie, długie lata zostało zapomniane. Dopiero w połowie XIX wieku znowu zaczęto się nim interesować i we Francji powstała pierwsza fabryka szkła wodnego.
Szkło wodne – co to jest?
Szkło wodne jest, najprościej rzecz ujmując, roztopionym piaskiem kwarcowym (krzemionką) z tlenkiem metalu alkalicznego rozpuszczonym w wodzie (przepraszam specjalistów za duże uproszczenie). W zależności od stosowanych dodatków (tlenków) możemy otrzymać szkło wodne sodowe, potasowe, litowe, cezowe, rubidowe. Szkło wodne np. sodowe można otrzymać przy wykorzystaniu trzech różnych technologii. Stapiania piasku kwarcowego z dodatkiem soli metali alkalicznych, roztwarzania kwasu krzemowego w wodorotlenku sodowym i rozpuszczania krzemianu sodu w wodzie.
Do czego wykorzystuje się szkło wodne?
Odpowiedź na to pytanie, pomimo szerokiego spektrum zastosowań znanych dzisiaj, jest nadal otwarte. Cały czas instytucje naukowe znajdują nowe zastosowanie dla tego produktu, który jest wytwarzany w niezmienionej formie.
Przykładowe dzisiejsze zastosowania szkła wodnego:
- dodatek do mieszanek betonowych,
- materiał przeciwwilgociowy na ścianach,
- dodatek w produkcji farb krzemianowych,
- materiał wiążący w korozji powierzchni betonowych np. na posadzkach,
- główny surowiec w produkcji szkła i w przemyśle ceramicznym,
- składnik w przemyśle kosmetycznym i produkcji środków chemii gospodarczej,
- składnik w produkcji klejów przemysłowych i budowlanych,
- stosowane w uzdatnianiu (zmiękczaniu) wód komunalnych i przemysłowych,
- ochrona antykorozyjna instalacji wodnych,
- w oczyszczalniach ścieków jako materiał wychwytujący wybrane jony pierwiastków,
- składnik środków osuszających (silikażel),
- składnik roztworów bielących i klejów w przemyśle papierniczym,
- materiał tworzący powłokę zabezpieczającą przeciwpożarowo np. konstrukcje drewniane,
- surowiec do produkcji materiałów ściernych,
- impregnat w przemyśle tekstylnym,
- dodatek do mieszanek gumowych w przemyśle oponiarskim,
- środek zabezpieczający antykorozyjnie żelazo oraz inne metale,
- stabilizator gruntów,
- podstawowy składnik roztworów do gaszenia pożarów,
- dodatek do środków spożywczych (E 550),
- dodatek do mieszanek zabezpieczających rośliny.
Szkło wodne na polu i w ogrodzie.
Pytanie, które ostatnio najczęściej zadają sobie ogrodnicy i rolnicy to: jakie chronić rośliny aby było tanio, skutecznie i najważniejsze – ekologiczne. Tu znowu przyszło z pomocą szkło wodne. W coraz szerszym zakresie jest ono składnikiem mieszanki najczęściej z środkiem grzybobójczym. Niestety nie są dostępne oficjalne opracowania dotyczące tego rodzaju zastosowania, jednak różne fora internetowe pełne są porad i podpowiedzi. Ogrodnicy i rolnicy coraz częściej powracają do starych, zapomnianych już niestety metod, dzięki którym starają się chronić swoje rośliny w naturalny sposób.
Do tego celu wykorzystywany jest czosnek, skrzyp polny, mniszek, pokrzywa, rumianek oraz wiele, innych ziół i roślin stosowanych w opryskach biologicznych. Do każdego takiego roztworu dodaje się szkło wodne – najczęściej potasowe w stosunku od 1% do 2% objętościowo.
Główne zadania, jakie w opryskach stawia się przed szkłem wodnym:
- opryski przeciwgrzybiczne na zboża i rzepak: dzięki szkłu wodnemu powstaje na liściach dodatkowa ochrona chlorofilowa oraz bariera przed osiadaniem i rozwojem pasożytów grzybowych,
- właściwości dezynfekcyjne i zabezpieczające,
- zabezpieczenie roślin ozimych przed mrozami w okresie bez śniegowym,
- polepszanie związywania winorośli,
- 1% roztwór wodny w opryskach pomidorów we wczesnym okresie wzrostu.
Zastosowanie szkła wodnego w nawożeniu i zabezpieczeniu przeciwgrzybicznym w rolnictwie znane już było w latach międzywojennych. W miesięczniku „Uprawa roślin i nawożenie” z 1934r. szkło wodne pojawia się w wielu różnych zastosowaniach. Zainteresowanych zapraszam do lektury.
Nieocenionym propagatorem zastosowania szkła wodnego w ujęciu ekologicznym w Polsce był Dr. Wiesław Koźlak (1948 – 2013). Zainteresowanych tematem zdecydowanie odsyłam do poszukiwań opracowań wspomnianego naukowca, który jako jeden z niewielu w kraju tak szeroko zajmował się zastosowaniem i rozwojem krzemianów. Moja notatka została w dużej mierze opracowana na podstawie materiałów tego właśnie autora, oraz bezpośrednich rozmów z użytkownikami i niespokojnymi poszukiwaczami.
Szeroki wybór szkła wodnego dostępny w distripark.com.
*Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny. Przedstawiony opis, w szczególności zastosowanie produktów ma charakter przykładowy i stanowi niewiążącą informację o charakterystyce i możliwościach ich wykorzystania/zastosowania. W każdym przypadku przed zastosowaniem produktu należy zasięgnąć porady specjalisty czy konkretne wykorzystanie jest bezpieczne i uzasadnione. Nie ponosimy jakiejkolwiek odpowiedzialności za stosowanie proponowanych rozwiązań, nawet w bardzo podobnych sytuacjach.