Soda kalcynowana, zwana też lekką sodą piorącą, uznawana jest za ekologiczny zamiennik chemicznych środków czyszcząco-piorących. To produkt powszechnie stosowany zarówno w przemyśle, jak i w gospodarstwach domowych. Co warto wiedzieć na temat właściwości i zastosowań sody kalcynowanej?

Co to jest soda kalcynowana?

W sklepach i hurtowniach sodę kalcynowaną można znaleźć pod różnymi nazwami. Chemicy i ludzie branży chemicznej opisują tę substancję jako węglan sodu bezwodny (Na2CO3). W języku potocznym występuje ona jako soda lub soda piorąca, jednak nie należy jej mylić z popularną sodą oczyszczoną kuchenną.

Pod pojęciem: soda kalcynowana kryje się sól kwasu węglowego i sodu, powstała w procesie kalcynacji, czyli prażenia sody. Proces ten odbywa się w specjalistycznych laboratoriach przemysłowych. W warunkach naturalnych soda kalcynowana występuje w jeziorach sodowych, w Azji i Afryce, a także w niektórych spopielonych gatunkach flory oceanicznej.

Jakie są właściwości sody kalcynowanej?

Soda kalcynowana ma postać białego proszku. Jest ona:

  • krystaliczna,
  • higroskopijna (chłonie wodę),
  • niepalna,
  • pyląca,
  • zasadowa.

Temperatura topnienia sody kalcynowanej wynosi 851°C, a gęstość proszku: 2.5 g/cm³.

Bezwodny węglan sodu wykazuje kilka interesujących właściwości:

  • reaguje z kwasami, jest regulatorem kwasowości różnych substancji,
  • spulchnia półprodukty i produkty spożywcze,
  • hamuje procesy zbrylania się substancji.

Na szczególną uwagę zasługują właściwości piorące sody kalcynowanej. Ten ogólnodostępny proszek świetnie zmiękcza wodę, eliminuje plamy i doskonale wybiela pożółkłą odzież lub tekstylia.

Czy soda kalcynowana jest substancją niebezpieczną?

Bezwodny węglan sodu uznawany jest za ekologiczny środek czyszczący i nieszkodliwy dodatek do żywności. Warto jednak wiedzieć, że spożywanie lub długotrwałe wdychanie sody kalcynowanej szkodzi zdrowiu. Na2CO3 podrażnia bowiem skórę, śluzówkę nosa, oczu i gardła, może też spowodować zatrucia pokarmowe. Ze względów bezpieczeństwa sodę kalcynowaną w warunkach domowych należy więc koniecznie przechowywać z dala od dzieci, w szczelnie zamkniętych pojemnikach.

Przemysłowe zastosowania sody kalcynowanej

Ze względu na swoje cenne właściwości węglan sodu bezwodny wciąż znajduje nowe zastosowania w przemyśle. Chętnie stosują go zarówno podmioty z branży spożywczej, zakłady papiernicze, jak i firmy, zajmujące się produkcją środków piorących dla domu oraz biznesu. W przemyśle chemicznym soda kalcynowana jest cenionym dodatkiem, niezbędnym do wyrobu różnego rodzaju:

  • pigmentów do farb,
  • mydeł naturalnych,
  • proszków i płynów czyszczących,
  • nawozów mineralnych.

W hutach szkła sodę kalcynowaną wykorzystuje się jako surowiec do wytopu szkła. Producenci żywności zamiast sody oczyszczonej często używają jako dodatku do ciast, babeczek i artykułów spożywczych w proszku, takich jak: mleko czy kisiel. Związek chemiczny Na2CO3 ze względu na swoje właściwości wybielające i przeciwzbrylające cenią producenci branży kosmetycznej, twórcy kremów pielęgnacyjnych, past do zębów itd.

Soda kalcynowana w gospodarstwach domowych: zastosowanie

Po lekki węglan sodu już od wielu lat sięgają miłośnicy ekologicznych rozwiązań, poszukujący nietoksycznych, bezpiecznych środków do mycia i czyszczenia. Biały proszek jest składnikiem domowych środków o szerokim spektrum działania. Wystarczy kilka łyżek sody kalcynowanej, by samodzielnie w kilka sekund przygotować mieszkankę o działaniu wybielającym, piorącym lub czyszczącym. Na2CO3 to także naturalny środek, eliminujący zatory w rurach odpływowych i toaletach. Soda kalcynowana sprawdzi się jako składnik roztworu płynu do mycia podłóg. Można z niej zrobić domowej produkcji tabletki do zmywarki lub kapsułki do prania. Dzięki niej maleje ryzyko uszkodzenia urządzeń wskutek działania twardej wody.

 

Jak pozbyć się grzybów ze ścian i okien? W usuwaniu pleśni soda kalcynowana nie ma sobie równych! Jest ona składnikiem domowych preparatów przeciwgrzybiczych na bazie wody. Stosując sodę jako ścierniwo bezpośrednio na druciak, można w kilka minut odzyskać blask garnków lub przypalonych rusztów grilla. Domowy proszek sodowy ułatwi mycie gładkich powierzchni luter, szyb, ceramiki.

Jak w warunkach domowych zrobić sodę kalcynowaną i jak używać węglanu sodu?

Nie trzeba kupować drogich detergentów, by móc utrzymać w domu czystość. Jak wykorzystać właściwości piorące sody i w domowym zaciszu przygotować środki czyszczące? Wystarczy kilka łyżek stołowych sody oczyszczonej kuchennej wysypać na blachę i nastawić piekarnik na około 200°C. Po upływie 60-80 minut kalcynacja dobiega końca. Otrzymana soda kalcynowana jest gotowym półproduktem – można stosować go bezpośrednio na różne powierzchnie jako środek czyszczący lub połączyć z innymi substancjami w celu uzyskania dodatkowych właściwości.

Wystarczy zmieszać sodę kalcynowaną z boraksem, by uzyskać mieszankę o działaniu wybielająco-udrażniającym. Węglan sodu w połączeniu z ciepłą wodą tworzy gotowy płyn do mycia podłóg oraz odkamieniania.