Problem globalnego ocieplenia narasta z każdym rokiem. Główną przyczyną tego zjawiska jest nadmierna emisja gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla, metan czy podtlenek azotu. Z globalnym ociepleniem wiąże się ściśle pojęcie śladu węglowego i dekarbonizacji. Co one oznaczają? Jak można zmniejszyć ślad węglowy? Sprawdźmy.

Ślad węglowy – definicja

W ostatnich latach kwestia ochrony środowiska naturalnego i zasobów nieodnawialnych stała się priorytetem wielu państw. Zwrócono szczególną uwagę na tak zwany ślad węglowy (carbon footprint), czyli całkowitą sumę emisji gazów cieplarnianych, generowanych przez firmy, produkty czy gospodarstwa domowe. Dekarbonizacja, czyli ograniczanie emisji CO2, jest aktualnie jednym z głównych tematów publicznych debat, poświęconych ekologii.

Ślad węglowy dotyczy zarówno emisji dwutlenku węgla, jak i innych gazów cieplarnianych, które powstają wskutek różnych działań lub procesów. Aby moc wyliczyć ślad węglowy, należy poddać analizie różne działania, procedury i zwykłe, codzienne czynności, mogące mieć wpływ na wzrost ilości gazów.

Ślad węglowy: przykłady

Jak rozumieć pojęcie śladu węglowego? Wbrew pozorom, nie dotyczy ono wyłącznie dużych zakładów przemysłowych lub firm transportowych. Ślad węglowy człowieka to na przykład:

  • korzystanie z samochodu, samolotu, komunikacji miejskiej itp.,
  • używanie instalacji elektrycznych, klimatyzacji, ogrzewania,
  • wyrzucanie odpadów,
  • konsumpcja i zakup towarów.

Pozostawiamy ślad węglowy poprzez emisję spalin i zużycie zasobów odnawialnych i nieodnawialnych. Znaczący wpływ na emisję CO2 mają również nasze wybory konsumenckie. Możemy bowiem korzystać z dóbr lokalnych lub zamawiać towary zagraniczne, których transport znacząco wpływa na powstawanie efektu cieplarnianego.

Co zostawia największy ślad węglowy?

Poszczególne działania, branże lub produkty generują określony ślad węglowy. Jak wynika z danych, udostępnionych przez Investopedię, na liście głównych emitentów dwutlenku węgla znajdują się:

  • Stany Zjednoczone,
  • Chiny,
  • Rosja,
  • Niemcy,
  • Wielka Brytania.

Największy ślad węglowy człowieka powstaje poprzez transport, przemysł, hodowlę zwierzęcą i produkcję żywności. Znaczący wpływ na powstawanie efektu cieplarnianego mają też gospodarstwa domowe – jako użytkownicy różnego rodzaju instalacji i urządzeń pozostawiamy znaczący ślad węglowy.

Jakie znaczenie ma zmniejszenie śladu węglowego?

Członkowie organizacji proekologicznych, naukowcy i rządzący wciąż debatują nad tym, jakie sposoby na zmniejszenie śladu węglowego warto stosować w biznesie i w codziennym życiu. Jest to bardzo ważna kwestia, której bagatelizowanie może doprowadzić do przyspieszenia procesu globalnego ocieplenia. Podwyższenie temperatury na Ziemi skutkuje zaś:

  • nasileniem anomalii klimatycznych (susze, powodzie) i gwałtownych zjawisk atmosferycznych (gradobicia, burze, ulewne deszcze),
  • roztapianiem się lodowców i kurczeniem zasobów wody pitnej,
  • wymieraniem całych ekosystemów.

Ponadto, redukcja śladu węglowego wpływa korzystnie na nasze portfele! Kiedy zaczynamy dokonywać świadomych wyborów konsumenckich i wybieramy ekologiczne rozwiązania oraz produkty lokalne lub zero waste, wydajemy mniej. Wiedza na temat śladu węglowego i racjonalne kształtowanie codziennych nawyków (korzystanie z internetu, telewizji, urządzeń AGD i RTV, pojazdów) pozwala też lepiej kontrolować domowy budżet.

Jak zmniejszyć ślad węglowy?

Istnieje wiele skutecznych i prostych sposobów, jak ograniczyć ślad węglowy. Każdy człowiek ma bowiem wpływ na to, jak będzie wyglądało środowisko naturalne w kolejnych stuleciach. Przykładów działania pro-ekologicznego jest wiele: można dojeżdżać do pracy jednośladem, wprowadzać limity korzystania z niektórych urządzeń domowych (klimatyzatory, komputery). Warto również korzystać z asortymentu lokalnych sprzedawców i unikać zakupu towarów, pochodzących z odległych zakątków świata.

Nie ulega wątpliwości, że globalne korporacje i duże zakłady przemysłowe również odpowiadają za wzrost śladu węglowego naszej planety. Nowoczesne biznesy coraz częściej opierają się jednak na podstawie koncepcji zrównoważonego rozwoju. Firmy wprowadzają energooszczędne, proekologiczne rozwiązania, mające na celu dekarbonizację w skali lokalnej i globalnej. O jakich rozwiązaniach mowa? Są to różne działania, takie jak:

  • opracowywanie przemyślanych koncepcji łańcuchów dostaw,
  • zakup energooszczędnych, wydajnych maszyn i urządzeń,
  • ograniczanie produkcji odpadów w firmach.

Analiza śladu węglowego firm – czy jest obowiązkowa?

Aktualnie na świecie, w Polsce i w Europie powstają różne koncepcje dekarbonizacji i zmniejszania śladu węglowego, takie jak:

  • Europejski Zielony Ład,
  • polska Polityka ekologiczna państwa 2030,
  • Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji,
  • Dyrektywy 2001/80/WE, dyrektywy 2001/81/WE i 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

Polskie firmy nie podlegają obecnie obowiązkowi prowadzenia analiz śladu węglowego. Powszechną praktyką w większych przedsiębiorstwach jest jednak wymiana informacji na temat śladu węglowego produktów lub procesów. Opracowywanie raportów, dotyczących śladów węglowych w firmach bardzo ułatwiają specjalne, darmowe kalkulatory, udostępnione przez ONZ i fundacje typu Carbon Footprint Foundation (CFF).