Wszyscy wiemy, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Maksyma ta dotyczy nie tylko ludzi i zwierząt, ale również ryb. Każde gospodarstwo rybackie narażone jest na wysokie straty efektem masowego śnięcia ryb. Każdy nawet nie zagrażający życiu proces chorobowy jest niepożądany. Ryby zainfekowane gorzej się rozwijają wolniej przybierają na wadze, a ich obniżona w wyniku infekcji kondycja ogólna wystawia je na zakażenia wtórne mogące doprowadzić do śnięcia. Dlatego tak ważne jest dbanie o czystość i higienę w trakcie prowadzenia codziennych prac pielęgnacyjnych na terenie Gospodarstwa Rybackiego.
Podstawowym sposobem zapobiegania wprowadzenia patogenu na teren gospodarstwa i jego ewentualnego przenoszenia pomiędzy jednostkami hodowlanymi jest rutynowa dezynfekcja sprzętu i odzieży ochronnej pracowników.
Podstawowym i elementarnym zabiegiem dezynfekcyjnym powinna być rutynowa dezynfekcja obuwia roboczego podczas przemieszczania się pracowników pomiędzy jednostkami hodowlanymi. Każdorazowe wejście i wyjście z danej jednostki hodowlanej powinno być połączone z koniecznością przejścia przez wannę z aktywnym czynnikiem dezynfekującym. Kluczowe jest tu jednak nie tylko wyrobienie nawyku u pracowników rutynowego przejścia przez wannę dezynfekująca, ale przede wszystkim stały nadzór nad zawartością wanien dezynfekcyjnych rozstawionych na terenie gospodarstwa. Nie ma bowiem nic gorszego jak zamiana wanien dezynfekcyjnych na inkubatory kumulujące wszystkie dostępne na terenie gospodarstwa patogeny. Sytuacja taka jest wynikiem zaniedbania odświeżania i cyklicznej wymiany środków aktywnych w wannach. Co więcej, obniżone stężenie czynnika aktywnego może powodować wykształcenie przez zmutowany szczep patogenu oporności na dany środek dezynfekcyjny i przyszłe zabiegi przestaną być skuteczne.
Kolejna pozycją w elementarzu zapobiegania infekcją na terenie gospodarstwa rybackiego jest dezynfekcja sprzętu. Dezynfekcja taka powinna być przeprowadzona w zależności od gabarytów dezynfekowanych elementów wyposażenia poprzez zmycie ich roztworami zawierającymi aktywny czynnik dezynfekujący lub całkowite zanurzenie w roztworze dezynfekcyjnym.
Jak sporządzić roztwór dezynfekujący o szerokim spektrum działania dla gospodarstwa rybackiego?
Roztwór dezynfekujący to nic innego jak mieszanka aktywnego czynnika dezynfekującego z wodą wodociągową, rzadziej z wodą demineralizowaną czy dejonizowaną. W praktyce w gospodarstwach rybackich używa się kilku podstawowych środków dezynfekujących. Każdy z nich ma wady i zalety oraz swoją specyfikę stosowania i tak:
Jak stosować siarczan miedzi w dezynfekcji gospodarstw rybackich?
Siarczan miedzi to sól miedzi i kwasu siarkowego występująca na rynku w formie niebieskiego krystalicznego pentahydratu – formy uwodnionej silnie higroskopijnego związku jakim jest czysty siarczan miedzi. Podstawowy roztwór dezynfekcyjny oparty na siarczanie miedzi może być wykorzystywany do dezynfekcji obuwia i wodoodpornej odzieży roboczej jak również podług ścian i sprzętu. Wykazuje on silne działanie grzybo-, wiruso- i bakteriobójcze. Roztwór taki sporządzamy dodając 1 kg niebieskich kryształów siarczanu miedzi do 99 l wody – czyli uzyskujemy 1 % roztwór wodny siarczanu miedzi. W tym przypadku możemy używać ogólnodostępnej wody wodociągowej. Tak przygotowany roztwór może być wykorzystywany zarówno do zmywania powierzchni jak i kąpieli dezynfekcyjnych sprzętu. Jednokrotne zanurzenie sprzętu na kilka sekund powinno wyjałowić go w sposób zadowalający.
Siarczan miedzi może być stosowany w kąpielach leczniczych ryb lub/i jako algicyd. Do zwalczania glonów wystarczy 3g/m3 wody. Stosowany do profilaktyki i zwalczania ektopasożytów w stężeniach od 0,15 do 0,20 mg/l.
Niestety miedź jest metalem toksycznym i źle wpływa na organizmy wodne. Szczególnie intensywną toksyczność wykazuje w stosunku do ryb łososiowatych oraz bezkręgowców. Siarczan miedzi nie podlega biodegradacji i nie jest usuwany ze zbiornika w sposób naturalny. Dlatego jego jednorazowe wprowadzenie szczególnie do zbiorników bezodpływowych powoduje jego kumulację w zbiorniku i wywołuje długotrwałe skutki.
Jak stosować podchloryn wapna (wapno chlorowane) w dezynfekcji gospodarstw rybackich?
Podchloryn wapnia potocznie nazywany wapnem chlorowanym jest nieorganiczną solą wapniową kwasu podchlorawego. Jego silne właściwości utleniające wykorzystuje się powszechnie do dezynfekcji. Substancja jest dostępna na rynku w postaci sypkiego białego proszku. Produkt nie powinien zawierać zbryleń i śladów po zawilgoceniu co może świadczyć o złych warunkach magazynowania i obniżać właściwości dezynfekcyjne produktu.
5 % roztwór wodny można stosować jako uniwersalny środek dezynfekcyjny do dezynfekcji butów, wodoodpornej odzieży roboczej sprzętu i powierzchni takich jak naczepy, podłogi, ściany itp. Środek działa zarówno poprzez zanurzenie jak i zmywanie powierzchni. Jest skuteczny przeciwko grzybom, bakteriom i wirusom.
Zalecenia Państwowej Inspekcji Sanitarnej dopuszczają 10% roztwór podchlorynu wapnia jako środek do interwencyjnej dezynfekcji mułu, padliny a nawet fekaliów.
Środek jest silnie toksyczny i wprowadzony do środowiska wodnego uwalnia chlor gazowy. Jego dewastującego wpływu na środowisko wodne nie sposób przemilczeć. Stosowany rozsądnie, pod kontrolą i interwencyjnie jest całkowicie bezpieczny jednak jego długotrwałe stosowanie nie jest zalecane.
Jak stosować nadwęglan sodu do dezynfekcji w gospodarstwie rybackim?
Nadwęglan sodu to nieorganiczna sól sodowa kwasu węglowego. Dzięki silnym właściwościom utleniającym powszechnie wykorzystywany jako środek dezynfekujący. W kontakcie z wodą spontanicznie uwalnia duże ilości wolnego tlenu. Często potocznie nazywany „aktywnym tlenem”. Ubocznym produktem rozkładu jest również węglan sodowy. Związek ten stabilizuje pH wody w zbiorniku.
Nadwęglan zyskuje coraz większą popularność jako uniwersalny środek dezynfekujący. Jego 1-2 % roztwory wodne stosowane mogą być do zraszania, zamgławiania i zmywania powierzchni oraz całych pomieszczeń. Skutecznie usuwa chorobotwórcze bakterie wirusy i grzyby. Zalecany do sterylizacji urządzeń medycznych i linii technologicznych do produkcji żywności.
Całkowicie bezpieczny dla obsługi, zwierząt i ryb a także środowiska naturalnego. Wprowadzony poprzez nieumyślny transfer do stawu lub basenu hodowlanego szybko rozkłada się na wspomniane powyżej węglan sodowy oraz nadtlenek wodoru czyli tlen aktywny i stabilizujący pH wody węglan.
Do dezynfekcji obuwia, wodoodpornej odzieży roboczej sprzętu i powierzchni w postaci podług i ścian wystarczy 1 % roztwór. Uzyskiwany w procesie rozpuszczania 1 kg substancji w 99 l wody wodociągowej.
Nadwęglan sodu stosowany jest w kąpielach leczniczych ryb hodowlanych między innymi do zwalczania Kostii (Ichthyobodo necator), kulorzęska (Ichthyophthirius multifilis) itp. inwazji pasożytniczych.
Reasumując. Liczne stosowane środki dezynfekujące nie pozostają bez wpływu na środowisko naturalne oraz skład i stan wody w gospodarstwie. Decyzja o zastosowaniu konkretnego środka powinna być poprzedzona dokładną analizą wpływu przenoszonego poprzez nie umyślny transfer środka na stan wody w stawach i basenach hodowlanych. Stosowany środek dobrze też przedyskutować z lekarzem weterynarii pod opieką którego znajduje się gospodarstwo. Rutynowe zabiegi dezynfekcyjne sprzętu i odzieży roboczej są koniecznością dla zachowania dobrostanu w każdym gospodarstwie rybackim.
Nadwęglan sodu, wapno chlorowane oraz siarczan miedzi dostępne w distripark.com.
Innych przydatnych dla Gospodarstw Rybackich substancji szukaj w kategorii Rolnictwo / Hodowla ryb słodkowodnych.
*Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny. Przedstawiony opis, w szczególności zastosowanie produktów ma charakter przykładowy i stanowi niewiążącą informację o charakterystyce i możliwościach ich wykorzystania/zastosowania. W każdym przypadku przed zastosowaniem produktu należy zasięgnąć porady specjalisty czy konkretne wykorzystanie jest bezpieczne i uzasadnione. Nie ponosimy jakiejkolwiek odpowiedzialności za stosowanie proponowanych rozwiązań, nawet w bardzo podobnych sytuacjach.