Opakowania produktów, po które sięgamy każdego dnia, są wykonane z różnych surowców. Są to zarówno materiały biodegradowalne, jak i tworzywa nieulegające rozkładowi. Jak rozpoznać, z którym typem materiału mamy do czynienia? Odpowiedź jest prosta: wystarczy sprawdzić znaki graficzne, umieszczone na opakowaniu. Przygotowaliśmy wykaz najważniejszych ekoznaków.

Czym są i w jakim celu powstają ekoznaki?

Ekoznaki to specjalne symbole graficzne, które informują konsumentów o składzie, jakości i możliwościach ponownego wykorzystania produktów bądź opakowań. Najczęściej mają one formę okrągłych oznaczeń w kolorze zielonym, czarnym, niebieskim i białym, zawierają też elementy w postaci strzałek bądź listków. Dzięki takiej uproszczonej, ikonicznej postaci ekoznaki może zrozumieć każdy, bez względu na wiek czy znajomość danego języka.

Pierwsze ekoznaki zaczęły powstawać w latach 70. ubiegłego wieku w Niemczech. Obecnie można je znaleźć na każdym towarze, który kupujemy w sklepach. W jakim celu producenci stosują ekologiczne oznakowanie? Powodów jest wiele. Ekoznaki ułatwiają bowiem:

  • segregację odpadów (znak informuje, czy produkt można kompostować, do jakiego pojemnika należy go wrzucać, czy podlega biodegradacji),
  • wybór produktu (świadomi konsumenci kupują wyłącznie towary oznaczone ekoznakami),
  • ocenę jakości towaru (rodzaj i ilość ekoznaków stanowią cenną informację na temat jakości produktu lub opakowania).

W codziennym życiu oznaczenia ekologiczne okazują się bardzo przydatne. Dzięki nim dowiadujemy się między innymi, czy dane opakowanie ulega biodegradacji lub, czy nadaje się do ponownego wykorzystania w procesie recyklingu.

Co oznacza znak biodegradowalności?

Wszystkie materiały biodegradowalne łączy jedno – rozkładają się na drobne, nietoksyczne cząstki nieorganiczne. Do stopniowego rozkładu dochodzi pod wpływem oddziaływania mikroorganizmów, określonej temperatury, wilgotności, pH oraz światła słonecznego. Znak biodegradowalności, umieszczony na produkcie oznacza więc, że dany wyrób ulega biologicznemu rozkładowi.

Aby uzyskać certyfikat biodegradowalności, firmy muszą najpierw przejść przez różne procedury i spełnić normy, ustalone przez polskie lub zagraniczne instytucje certyfikujące (takie jak: Niemiecki Instytut Standaryzacji, Polskie centrum Badań i Standaryzacji itd.). Nadanie ekoznaku oznacza, że dany producent sprostał restrykcyjnym wymogom, związanym z ochroną środowiska.

Opakowanie biodegradowalne – symbol graficzny

Jak rozpoznać materiały biodegradowalne? Znak, umieszczony na opakowaniach, jest charakterystyczny i przedstawia kiełkującą roślinę. Na różnego rodzaju produktach można również znaleźć znak biodegradowalny z podpisem: compostable, co oznacza, że opakowanie nadaje się do kompostowania. Certyfikacją i nadawaniem tego ekoznaku zajmuje się DIN, czyli Niemiecki Instytut Standaryzacji lub upoważnione jednostki.

Materiały biodegradowalne mogą być również oznaczone symbolem trzech zielonych liści, ułożonych na planie okręgu. Na rynku wciąż pojawiają się także nowe, komercyjne instytucje certyfikujące, które wydają firmom, stosującym ekologiczne surowce, zielone oznaczenia z dopiskiem: BIO lub EKO.

Symbol biodegradowalny w świetle polskich przepisów

Oznakowanie opakowań biodegradowalnych jest w Polsce dobrowolne. Do kwestii ekoznaków odnosi się zaś Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 września 2014 r. w sprawie wzorów oznakowania opakowań. Załącznik 8 i 9 tego Aktu zawierają wzory symboli, dotyczących:

  • opakowań wielokrotnego użytku (2 poziome strzałki, skierowane w przeciwległych kierunkach),
  • przydatności opakowania do recyklingu (strzałka ułożona w kształt okręgu, biegnąca zgodnie z ruchem wskazówek zegara).

Powyższe znaki odnoszą się do tworzyw sztucznych oraz do opakowań aluminiowych.

Na terenie Polski działa również Centrum Badań i Certyfikacji. To instytucja, która wspiera proces wdrażania przepisów unijnych, dotyczących najnowszych wytycznych w zakresie ochrony środowiska i zasobów. Firma wydaje między innymi zielony Znak Ekologiczny Eko, uznawany za odpowiednik europejskiego znaku Ecolabel.

Oznakowanie EU Ecolabel i znak: nadający się do recyklingu – jakich opakowań dotyczą?

W 1992 roku Unia Europejska stworzyła specjalny program certyfikacji produktów i opakowań EU Ecolabel (symbol margerytki z gwiazdami i literą epsilon). Program ma na celu wyróżnienie tych surowców, które w najmniejszym stopniu szkodzą środowisku naturalnemu. Świadectwo UE Ecolabel otrzymują wyłącznie produkty wysokiej jakości, z których znaczną część stanowią materiały biodegradowalne.

Kolejnym znakiem, zaliczanym do grona najbardziej znanych ekoznaków, należy znak: nadaje się do recyklingu. Ma on formę trójkąta, zbudowanego z trzech strzałek, biegnących zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Zielony lub czarny znaczek, widniejący na opakowaniach oznacza, że wybrany materiał można ponownie przetworzyć w procesie biodegradacji, obróbki termicznej, chemicznej lub materiałowej.