Recykling jest pojęciem, które w ostatnich kilku dekadach zrobiło zawrotną karierę. Słowo to na stałe zagościło w językach całego świata, a jego popularność wzrasta wraz z kształtowaniem się wiedzy społeczeństw na temat ochrony środowiska naturalnego. Co to znaczy recykling i na czym on polega? Odpowiadamy.
Recykling – znaczenie pojęcia
W dobie internetu i masowych kampanii informacyjnych na temat ochrony środowiska już nawet najmłodsi wiedzą, co oznacza słowo recykling. Termin ten pochodzi z języka angielskiego i należy go rozumieć jako ponowne włączenie pewnych materiałów do obiegu (cyklu użytkowania). Celem recyklingu może być pozyskanie:
- nowego surowca (poprzez obróbkę chemiczną),
- materiału (wskutek obróbki mechanicznej),
- energii cieplnej (wskutek spalania).
Recykling jest działaniem, mającym na celu odzyskiwanie z odpadów różnych surowców wtórnych, którym można nadać nową wartość, funkcję i walory użytkowe. Procesowi temu poddają się między innymi:
- szkło,
- plastik i tworzywa sztuczne,
- drewno, sklejka,
- metale (stal, aluminium, miedź, żeliwo itd.),
- makulatura,
- elektrośmieci,
- odpady organiczne.
Pojęciami pokrewnym do recyklingu są:
- upcycling, czyli przetwarzanie odpadów w taki sposób, by nadać im wartość wyższą niż wyjściowa (na przykład: produkcja biżuterii z metali kolorowych),
- downcycling, to znaczy przetworzenie surowców, które po obróbce stają się mniej wartościowe (produkcja papieru toaletowego z makulatury).
Recykling odpadów: definicja w świetle polskiego prawa
Co na temat odzysku odpadów mówi prawo? Znaczenie słowa recykling precyzuje między innymi polska Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Zgodnie z tym Aktem, recykling należy rozumieć jako:
- odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach.
Ustawodawca wskazuje, że słowo recykling dotyczy zarówno materiałów pochodzenia organicznego, jak i nieorganicznego. Pojęcia tego nie można utożsamiać z procesem składowania śmieci ani łączyć z kwestią odzysku energii czy pozyskiwania paliw. Recykling organiczny oznacza zaś obróbkę odpadów tlenową lub beztlenową, która odbywa się w kontrolowanych warunkach, przy udziale mikroorganizmów lub gazów (na przykład metalu). Szczegółowe informacje, dotyczące recyklingu odpadów, można również znaleźć w Ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
Jakie są etapy recyklingu?
Recykling jest kilkuetapowym procesem, który zaczyna się już w chwili wyrzucania odpadów do kontenerów. Obróbką surowców zajmują się zaś zakłady recyklingowe, wyspecjalizowane w przetwarzaniu szkła, plastiku, metalu itd. Gdy prawidłowo segregujemy śmieci, firmy mogą sprawnie i szybko je przetworzyć. Etapy recyklingu można w skrócie ująć następująco:
- selekcja i oczyszczenie odpadów,
- rozdrobnienie surowca na mniejsze cząstki,
- ponowne przetworzenie i uformowanie materiału.
Oczywiście ilość faz obróbki i sposoby działania zależą w dużej mierze od specyfiki surowca. Niektóre odpady, takie jak papier czy tektura, wymagają zastosowania wody, a tworzywa sztuczne – plastyfikatorów, utwardzaczy lub rozpuszczalników. Stal i metale kolorowe są również poddawane dodatkowo obróbkom termicznym oraz rafinacji.
Przykłady recyklingu
Przykładów recyklingu w codziennym życiu nie trzeba szukać daleko! Wiele produktów, po które sięgamy na co dzień, pochodzi właśnie z odzysku. Są to między innymi:
- opakowania foliowe i tekturowe,
- jednorazowe naczynia i sztućce,
- zeszyty z makulatury,
- puszki aluminiowe,
- materiały budowlane,
- papier toaletowy,
- szklane butelki,
- zabawki,
- włókno szklane,
- pokrywki słoików,
- meble itd.
Artykuły z recyklingu to także: tkaniny odzieżowe i tapicerskie, obuwie, a nawet zregenerowane opakowania przemysłowe czy druty stalowe. Ze zużytych opon powstają granulaty, wykorzystywane do produkcji uszczelnień i budowy podłoży na terenach rekreacyjnych lub na placach zabaw. Przetworzona stal i metale kolorowe służą jako materiały instalacyjne, konstrukcyjne, opakowaniowe – są one też wysoko cenionym wsadem w hutach, w których wciąż rośnie zapotrzebowanie na rudy naturalne.
Jaką wartość ma recykling? Czy warto ponownie przetwarzać surowce?
Na Ziemi wciąż kurczą się zasoby surowców nieodnawialnych. Nadmiar odpadów sprawia zaś, że planeta staje się miejscem nieprzyjaznym do życia. Obecnie recykling stanowi jedną z najskuteczniejszych form ochrony środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniami i wyczerpywaniem się zasobów. To działanie przyszłościowe, dzięki któremu:
- zmniejszamy zapotrzebowanie na nowe surowce,
- ograniczamy ilość śmieci i toksycznych substancji, które wnikają do gleby, wód i powietrza,
- zużywamy mniej powierzchni naszej planety na tworzenie wysypisk śmieci,
- oszczędzamy energię, potrzebną do produkcji nowych przedmiotów.
Czy zatem warto poddawać odpady recyklingowi? Zdecydowanie tak! Jest to jeden z najlepszych sposobów oszczędzania zasobów naturalnych. Dzięki recyklingowi zmniejszamy też zużycie energii, potrzebnej do ich wydobycia, transportu i obróbki.