Warroza jest groźną chorobą pszczół, bez leczenia w ciągu dwóch trzech sezonów mogącą doprowadzić do wyginięcia roju. Wywoływana jest przez pasożytującego na pszczołach pajęczaka Varroa destructor (dręcz pszczeli). Dręcz pszczeli żywi się hemolimfą niewygryzionego czerwia oraz dorosłych pszczół. Uszkadzając oskórek w czasie żerowania, pajęczak pozostawia „otwarte drzwi” dla innych patogenów, które mają wówczas ułatwiony dostęp do organizmu larwy lub dorosłego owada. Ponadto same pajęczaki bywają nosicielami wirusów takich jak ABPV, IAPV czy DWV. Trafiając bezpośrednio do organizmu osłabionego żerowaniem pasożyta, wirusy namnażają się w tak gwałtowny sposób, iż jeszcze do niedawna chorobę zdeformowanych skrzydeł (DWV) diagnozowano jako objawy patognomiczne charakterystyczne dla zarażenia Warrozą.
Oznaczenie liczebności pasożytów w pszczelej rodzinie.
Najskuteczniejszą oceną kondycji rodziny pszczelej pod kątem zainfekowania Warrozą jest oznaczenie liczebności pasożytów. Oznaczenie takie powinno być prowadzone rutynowo trzy razy do roku. Pierwsze „liczenie” osypu pasożytów najlepiej przeprowadzić tuż po zimowaniu pszczół. Przez okres zimowania naturalne straty w populacji pajęczaków to ok 30%. Znalezienie na dnie ula kilku, kilkunastu martwych samic V. destructor oznacza niskie porażenie rodziny pasożytem, kilkadziesiąt martwych pajęczaków to już średni poziom porażenia i wyraźny powód do obaw, gdy jednak samic znajdujemy ponad 100 wówczas mamy do czynienia z rojem silnie porażonym chorobą.
Drugim terminem, kiedy powinno się przystępować do oceny kondycji rodziny będą dwa ostatnie tygodnie lipca. Tym razem jednak oceniamy średni dobowy osyp. Jeśli w osypie znajdujemy więcej niż średnio 8 sztuk martwych samic pasożyta na dobę należy natychmiast przystąpić do zabiegów leczniczych. Nie ma jednak potrzeby sprawdzania dennic codziennie. Lepszym sposobem jest sprawdzanie dennic raz w tygodniu dokonując jednocześnie uśrednienia wyników dla kolejnych dni. Unikniemy wówczas zafałszowania obrazu wynikającego ze zmian warunków atmosferycznych czy cyklu życiowego owadów w ulu.
Trzeci termin określenia skali zakażenia Warrozą rodziny przypada na 2-3 tygodnie na przełomie września i października. Metodologia pobierania liczenia i określenia stopnia porażenia jak w przypadku okresu letniego.
Ważne, by na dennicach ula stosować siatki warrozowe. Zabezpieczają one osyp przed naturalnym usunięciem z ula przez robotnice. Osyp uzyskany na dennicach nieosiatkowanych nie można uznawać za wiarygodnie odzwierciedlający stan rodziny ze względu właśnie na prawdopodobne przekłamanie wynikające z faktu „sprzątania” ula przez robotnice.
Ekologiczne metody walki z Warrozą.
Kwas mrówkowy jest naturalną domieszką w miodzie. Jako lek jest więc intuicyjnie postrzegany jako ekologiczny i nieingerujący w życie ula. Niestety aż tak różowo nie jest. Ilość kwasu mrówkowego w miodzie nie może przekraczać 150 mg/kg. Po przekroczeniu tej granicy zaczyna on już być wyczuwalny w smaku. Dlatego kwasu mrówkowego lepiej nie stosować w okresie gromadzenia miodu towarowego przeznaczonego do sprzedaży. Ponadto opary kwasu mrówkowego są cięższe od powietrza a przy tym żrące co może prowadzić w skrajnych przypadkach do porażenia samych pszczół. Mniejsze dawki mogą powodować niepokój prowadzący do śmiertelnego okłębiania matki. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie dopuszczalnych dziennych dawek preparatu.
Kwas mrówkowy w formie oparu uszkadza układ oddechowy V. destructor doprowadzając do śmierci pajęczaków. Niestety całkowicie odporne na działanie oparów są pasożyty żerujące na niewygryzionych larwach zasklepionych w plastrach. Pasożytnicze roztocza spędzają na dorosłej pszczole od jednej godziny do siedmiu dni i tylko w tym czasie można je skutecznie zwalczać.
Kwas mrówkowy przeciw Warrozie dozowanie i aplikacja.
Warrozę zwalczamy przy użyciu kwasu mrówkowego w dwóch etapach. Pierwszy zabieg najlepiej przeprowadzić po głównym miodobraniu. W tym zabiegu stosuje słabszy roztwór kwasu 60-65%. Kwas mrówkowy podajemy do ula na dozownikach – domowej produkcji lub fabrycznych – w celu jego odparowania. Dzienna dawka nie powinna przekraczać 7-10 g na jeden korpus ula, co daje około 13 ml na dobę na jeden korpus ula kwasu o stężeniu 65%. Do jednego ula powinno trafić jednorazowo nie więcej niż 100 ml kwasu na jeden korpus, a 180 ml na dwa. Temperatura zewnętrzna nie powinna spadać poniż 12 stopni – wówczas parowanie kwasu ustaje i terapia nie przebiega. Nie powinno się również aplikować kwasu w temperaturach powyżej 25 stopni wówczas kwas paruje zbyt gwałtownie co może prowadzić do zagęszczenia oparów i opisywanych już skutków niepożądanych.
Drugi etap powinien przypadać na okres 10-14 dni na przełomie września, października po zakończonym podkarmianiu przedzimowym. W tym okresie przy temperaturach poniżej 20 stopni kwas 65% dla wzmocnienia efektu terapeutycznego zastąpić można kwasem stężonym – 83-85%.
Podczas całej terapii należy zachować otwarty wylotek ula. Nie da się również uniknąć codziennej kontroli ilości odparowanego kwasu. Kwas przed nalaniem do dozowników – jak i same dozowniki - dobrze jest mocno schłodzić. Zapobiegnie to gwałtownemu parowaniu zaraz po umieszczeniu w ulu a tym samym przekraczaniu dopuszczalnego stężenia oparów.
Przed przystąpieniem do napełniania dozowników należy zabezpieczyć drogi oddechowe maską – najlepiej z pochłaniaczem, ręce i oczy oraz zadbać o odpowiedni ubiór. Nie wolno zapominać, że kwas mrówkowy to żrąca substancja niebezpieczna. Należy zadbać o to by w pasiecie i najbliższej okolicy podczas zabiegów pielęgnacyjnych nie przebywały osoby postronne. A inni pracownicy gospodarstwa powinni wiedzieć o prowadzonych pracach, by uniknąć przypadkowego kontaktu z substancją niebezpieczną.
Wysokiej jakości Kwas mrówkowy dostępny w distripark.com.
*Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny. Przedstawiony opis, w szczególności zastosowanie produktów ma charakter przykładowy i stanowi niewiążącą informację o charakterystyce i możliwościach ich wykorzystania/zastosowania. W każdym przypadku przed zastosowaniem produktu należy zasięgnąć porady specjalisty czy konkretne wykorzystanie jest bezpieczne i uzasadnione. Nie ponosimy jakiejkolwiek odpowiedzialności za stosowanie proponowanych rozwiązań, nawet w bardzo podobnych sytuacjach.