Substancje chemiczne w żywności obecne są od wielu lat. To dzięki nim produkty są lepiej zakonserwowane, smaczniejsze i bardziej aromatyczne. Ten komfort ma jednak swoją cenę. Tą ceną może być Twoje zdrowie. Przeczytaj, jak rozpoznać konserwanty szkodliwe dla zdrowia i kto monitoruje ich obecność w żywności?
Czy konserwanty są szkodliwe?
W procesie produkcji żywności stosuje się kilkaset zróżnicowanych związków chemicznych, zarówno pochodzenia naturalnego, jak i sztucznego, dlatego udzielenie odpowiedzi na tak zadane pytanie nie jest proste.
Pod pojęciem konserwantu rozumie się każdą substancję zdolną do hamowania rozwoju mikroorganizmów, które mogą doprowadzić do pogorszenia jakości żywności. W wielu przypadkach producenci poprzestają na dodaniu naturalnych konserwantów. Zaliczymy do nich np.:
- chlorofil,
- witaminę B2,
- kurkuminę,
- agar.
Wszystkie one ukryte są pod odpowiednim oznaczeniem E.
Niestety, lista konserwantów sztucznych jest o wiele dłuższa, a ich wyprodukowanie tańsze, dlatego producenci chętnie sięgają po sztuczne środki chemiczne w żywności. Nie oznacza to jednak, że każdy z nich od razu zaszkodzi Twojemu zdrowiu. Wszystkie konserwanty dopuszczone do obrotu komercyjnego są bezpieczne w stosowaniu, jeżeli tylko nie zostanie przekroczona określona, dzienna dawka spożycia.
Projektując skład produktów żywnościowych, wytwórcy stosują się do zasady quantis satis. Takie rozwiązanie polega na zastosowaniu nawet potencjalnie niezdrowych składników w jedzeniu w stężeniu, które jest wystarczające do określenia założonego celu. Jednocześnie nieprzekraczającym norm wskazanych w odpowiednich przepisach.
Nie ulega jednak wątpliwości, że najbardziej szkodliwe konserwanty to te, które spożywasz regularnie i przez długi czas, niekoniecznie w dużych dawkach.
W jaki sposób objawia się szkodliwość konserwantów?
Spożywanie nadmiaru szkodliwych E może powodować wiele negatywnych skutków zdrowotnych. To tych doraźnych zaliczymy przede wszystkim:
- biegunki,
- wymioty,
- alergie skórne i pokarmowe,
- nawracające bóle głowy.
To, jak szybko pojawią się u Ciebie negatywne efekty, zależy od wielu czynników. Jeżeli Twój organizm jest odporny, produkuje więcej wolnych rodników i przeciwciał, tym lepiej zniesiesz kontakt ze szkodliwymi składnikami w żywności.
Niestety jednak największe spustoszenie wywołują powolne, długotrwałe zmiany zachodzące wskutek ekspozycji organizmu na szkodliwą chemię. W wielu przypadkach, lata nieodpowiedniego odżywiania mogą doprowadzić nawet do wykształcenia się nowotworu, pojawienia się choroby autoimmunologicznej lub astmy.
Paradoksalnie, w przypadku tak poważnych zagrożeń, często osoby chore w pierwszym okresie nawet nie zdają sobie sprawę z zachodzących w organizmie zmian. Do wykrycia choroby dochodzi często przypadkiem, kiedy może już być za późno na podjęcie skutecznego leczenia.
Do uznanych za najbardziej szkodliwe dodatki do żywności zalicza się m.in.:
- azotyny i azotany sodu – stosowane w procesie peklowania mięsa i przetworów mięsnych. W toku obróbki termicznej łączą się z cząsteczkami białka zwierzęcego tworząc rakotwórcze nitrozaminy;
- kwas benzoesowy – zwiększa trwałość przetworów i spowalnia rozwój drobnoustrojów i pleśni; wykorzystywany głównie przy produkcji dżemów, galaretek, kandyzowanych owoców i pasztetów;
- sorbinian potasu – używany do wytwarzania chleba, nabiału, napojów bezalkoholowych;
- dwutlenek siarki i siarczany – popularne konserwanty stosowane w winie oraz suszonych owocach.
Wiele z potencjalnie szkodliwych składników znajdziesz przede wszystkim w słodyczach dla dzieci, wędlinach i mięsie. Dbając o odżywianie najmłodszych członków rodziny, zwracaj szczególną uwagę na skład poszczególnych produktów. Tolerancja dzieci na szkodliwe składniki w żywności jest znacznie niższa niż w przypadku osób dorosłych.
Gdzie znajduje się lista szkodliwych konserwantów?
Wszystkie substancje chemiczne w żywności zostały wciągnięte na listę stanowiącą załącznik do europejskich przepisów regulujących dopuszczalność ich stosowania. Regulacja wiąże wszystkie kraje członkowskie, co nie stoi na przeszkodzie dalszemu (i bardziej szczegółowemu) uregulowaniu tej kwestii na poziomie krajowym.
Zwróć uwagę, że lista środków chemicznych w żywności jest bardzo długa, ale nie wszystkie z nich to konserwanty. Te zostały umieszczone na pozycjach od 200 do 299. W spisie znajdziesz też m.in. barwniki, przeciwutleniacze czy wzmacniacze smaku.
Kto zajmuje się monitorowaniem obecności szkodliwych substancji w żywności?
Poszukiwaniem niezdrowych składników w jedzeniu (zakazanych lub dozwolonych, ale w mniejszej dawce) zajmuje się Państwowa Inspekcja Sanitarna oraz Państwowa Inspekcja Weterynaryjna. Celem przeprowadzonych kontroli zawsze jest pobranie próbek żywności i zbadanie ich pod kątem obecności substancji z listy.
Powinieneś zdawać sobie sprawę, że żadne przepisy nie określają dopuszczalności stosowania połączeń określonych substancji chemicznych, odnosząc się jedynie do pojedynczych składników.
W praktyce może się okazać, że kilka substancji chemicznych w jedzeniu będzie działało inaczej niż każda z nich osobno. Na wyniki takich badań trzeba jednak jeszcze zaczekać.
Jak unikać szkodliwych substancji w jedzeniu?
Jeżeli chcesz ograniczyć spożycie potencjalnie rakotwórczych dodatków do żywności oraz niebezpiecznych „E”, przede wszystkim staraj się dokładnie czytać etykiety produktów.
Możesz przyjąć zasadę, zgodnie z którą im skład żywności jest krótszy i prostszy, tym lepiej. Będzie to oznaczało, że producent nie starał się na siłę „poprawić” jej smaku czy konsystencji za pomocą sztucznych dodatków.
Jeżeli sam gotujesz lub prowadzisz przedsiębiorstwo produkcyjne i potrzebujesz zaopatrywać się w dodatki do żywności, wybieraj sprawdzone źródła. W hurtowni Distripark znajdziesz wyłącznie najwyższej jakości surowce pochodzące od renomowanych producentów.
Wybierz jakość i zadbaj o swoje zdrowie!
