Potocznie bywa nazywany ekologicznym wybielaczem lub tlenem aktywnym. Ten rozpuszczalny w wodzie proszek jest często wykorzystywany zarówno w gospodarstwach domowych, jak i w zakładach produkcyjnych. Nadwęglan sodu, bo o nim właśnie mowa, to ceniony utleniacz o szerokim spektrum działania. Jakie są właściwości i zastosowanie nadwęglanu sodu oraz jak go bezpiecznie używać? Oto zbiór najważniejszych informacji.

 

Co to jest nadwęglan sodu?

 

Nadwęglan sodu (Na2CO3*1,5H2O2), zwany też węglanem sodu z nadtlenkiem wodoru to substancja:

  • krystaliczna,
  • biała lub przezroczysta,
  • o sproszkowanej konsystencji,
  • doskonale rozpuszczalna w wodzie,
  • silnie higroskopijna,
  • intensywnie utleniająca (może przyczynić się do zwiększenia pożaru lub do zapłonu substancji łatwopalnych).

W jaki sposób powstaje nadwęglan sodu? Jest on otrzymywany w wyniku reakcji addycji nadtlenku wodoru do węglanu sodu. Brzmi skomplikowanie? Tymczasem cały proces jest stosunkowo prosty. Addycja (z jęz. łacińskiego additio: dodanie) oznacza bowiem reakcję chemiczną, w której cząsteczki bądź atomy łączą się ze sobą w nową cząsteczkę bez żadnych skutków ubocznych.

Na uwagę zasługuje fakt, że współcześni chemicy wciąż prowadzą badania nad nowymi metodami pozyskiwania nadwęglanu sodu. Doskonalą też metody już istniejące, aby uzyskać proszek szybko i możliwie najtaniej, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższej jakości produktu.

Czy nadwęglan sodu to soda kalcynowana?

Przeciętny konsument nie zna różnicy pomiędzy nadwęglanem sodu i sodą kalcynowaną. Czy oba pojęcia znaczą to samo? Odpowiedź brzmi: nie. Soda kalcynowana to inaczej węglan sodu, substancja silnie zasadowa. Nie wolno też mylić obu substancji z sodą oczyszczoną, czyli wodorowęglanem sodu, powszechnie stosowanym niemal w każdym gospodarstwie domowym.

Nadwęglan sodu: zastosowanie

 

Zastosowanie nadwęglanu sodu to bardzo szeroki temat. Ludzie już od dekad cenią tę substancję. Dlaczego? Ponieważ nadwęglan sodu ma doskonałe właściwości czyszczące, wybielające i dezynfekujące. Można go wykorzystywać do mycia i szorowania różnych powierzchni: podłóg, ścian ceramicznych, blatów, armatury łazienkowej i kuchennej. Producenci chemii gospodarczej stosują tę substancję jako składnik:

  • tabletek do zmywarek,
  • ekologicznych wybielaczy i odplamiaczy, usuwających uporczywe plamy,
  • preparatów do czyszczenia toalet i umywalek,
  • środków ułatwiających usuwanie pleśni ze ścian i podłóg,
  • odkamieniaczy.

Za pomocą roztworu nadwęglanu sodu w warunkach domowych można usunąć pleśń ze ścian i zlikwidować kamień, osadzający się w czajniku. Wystarczy też kilka łyżek nadwęglanu sodu i kilka litrów ciepłej wody, by sporządzić wydajny i skuteczny preparat do usuwania plam z dywanów, tapicerek meblowych i innych powierzchni (ścian, wykładzin itd.). Taki roztwór służy również do wybielania firan i różnych, domowych tekstyliów.

 

Jakie środki ostrożności należy zachować, stosując nadwęglan sodu?

Warto pamiętać o tym, że nadwęglan sodowy jest silnym utleniaczem. Ta substancja sama w sobie nie jest szkodliwa dla środowiska, lecz niewłaściwie używana, może spowodować różne nieprzyjemne dolegliwości i zatrucia. Podczas przygotowywania domowych roztworów nadwęglanu należy więc zachować szczególne środki ostrożności. Chodzi przede wszystkim o to, by zapewnić sobie odpowiednią ochronę oczu, dróg oddechowych i skóry. Oto krótka lista kilku zasad bezpieczeństwa, o których nie wolno zapominać, kiedy sięgamy po nadwęglan sodowy:

 

  1. Domowej produkcji środki na bazie nadwęglanu sodu można przygotowywać jedynie w rękawicach ochronnych.
  2. Należy zabezpieczyć śluzówkę oka i założyć okulary ochronne podczas dozowania i mieszania proszku z wodą.
  3. Nie wolno konsumować proszku ani roztworu (nawet niewielka ilość nadwęglanu sodu może spowodować ciężkie zatrucie pokarmowe).
  4. W momencie sypania proszku do gorącej wody niedopuszczalne jest wdychanie powstających oparów (unoszące się w powietrzu cząstki powodują poważne podrażnienia śluzówkę nosa i całego układu oddechowego).
  5. Nigdy nie wolno umieszczać substancji łatwopalnych w sąsiedztwie nadwęglanu sodowego (proszek nie może być też przetrzymywany blisko gorących powierzchni: płyt grzewczych, pieców itd.).

I ostatnia, najważniejsza zasada: pojemniki z roztworem powinny zawsze znajdować się w miejscach niedostępnych dla dzieci. Nie umieszczajmy saszetek lub butelek z gotowym preparatem w nisko

Roztwór nadwęglanu sodu: domowe receptury

Kilogram nadwęglanu sodu wystarcza na wiele miesięcy, jest to więc bardzo ekonomiczny, a zarazem łatwy w użyciu środek czyszczący. Jak w prosty sposób przygotować domowy proszek do czyszczenia lub prania? Istnieje kilka różnych receptur, w zależności od tego, co chcemy czyścić lub prać. Jeśli zależy nam na szybkim odświeżeniu tkanin w pralce, wsypujemy lub wlewamy około 2 łyżek nadwęglanu sodu i nastawiamy program na niską temperaturę, maksymalnie 30-40 stopni Celsjusza.

W celu wybielenia tkanin wystarczy:

  • wsypać 1-2 łyżki stołowe nadwęglanu sodu na 3-4 l ciepłej wody (pamiętamy o tym, by stosować rękawice ochronne!),
  • pomieszać składniki i w gotowym roztworze moczyć przez kilka kwadransów odzież lub tekstylia,
  • po wyjęciu tkanin z roztworu należy je wyprać w pralce automatycznej (na tym etapie możemy dodać inny środek piorący i zapachowy).

Czysty nadwęglan sodu w formie proszku możemy też po prostu wsypać do odpływu w umywalce lub w toalecie bez konieczności wykonywania mieszanek w roztworze wody. Nadwęglan sodu rozpuszcza się wówczas w wodzie i usuwa kamień oraz drobnoustroje.