Jako ludzkość stale zużywamy różne surowce i co roku generujemy miliardy ton śmieci. Są to zarówno odpady z tworzyw sztucznych, jak i metale, papier czy odpady organiczne. Zużyte materiały i resztki trafiają na wysypiska oraz do zakładów utylizacji, a także do gleby, mórz, jezior, rzek i oceanów. Jak długo rozkładają się plastikowe śmieci? Ile czasu trwa rozkład metali i papieru? Zebraliśmy najważniejsze informacje.
Na czym polega rozkład śmieci?
Pod wpływem oddziaływania różnych czynników zewnętrznych substancje ulegają procesom rozkładu. Rozkład śmieci oznacza rozbicie substancji na mniejsze cząstki, zwykle z udziałem:
- bakterii,
- grzybów,
- wilgoci (wody jako rozpuszczalnika),
- związków chemicznych o właściwościach korozyjnych (kwasy, zasady).
Aby odpad rozpadł się na mniejsze cząstki, potrzebny jest czas i odpowiednie warunki. Śmieci rozkładają się w sobie właściwy sposób, inaczej w wodzie słonej, słodkiej, w glebie czy w otoczeniu innych śmieci. Podczas rozpadu następuje emisja różnych, toksycznych związków, takich jak: tlenki, bisfenole czy kancerogenne metale ciężkie.
Czas rozkładu plastiku
Z nadmierną produkcją materiałów syntetycznych walczą ekolodzy wszystkich krajów, zwracając uwagę na fakt, że są to jedne z najdłużej rozkładających się typów śmieci. Ile czasu trwa rozkład tworzyw sztucznych? Minimalny czas rozpadu śmieci plastikowych wynosi 100 lat. Oczywiście większość przedmiotów i materiałów plastikowych, z których korzystamy na co dzień, potrzebuje średnio od 300 do 1000 lat, by ulec pełnej degradacji.
Plastik jest więc niewątpliwie jednym z najbardziej problematycznych rodzajów odpadów. Można go znaleźć pod wieloma postaciami – jest to na przykład: PVC, polietylen, poliamid, polipropylen, poliuretan czy polistyren. Każde z tych tworzyw rozkłada się przez setki lat, zanieczyszczając naszą planetę. Sztuczne włókna są bardzo oporne na działanie mikroorganizmów, dlatego naukowcy wciąż pracują nad stworzeniem bioplastiku i tworzyw biodegradowalnych. Z założenia mają to być surowce o czasie rozkładu nieprzekraczającym 100 lat.
Czym są tworzywa biodegradowalne?
Pod pojęciem tworzywa biodegradowalne występują zarówno: polilaktyd (PLA), produkowany między innymi z kukurydzy, celofan, wytwarzany z celulozy, jak i biopolimery, powstające ze skrobi ziemniaczanej. Biotworzywa to ciekawa alternatywa dla materiału, jakim jest plastik. Rozkład tych biodegradowalnych surowców trwa bowiem od kilkunastu do kilkudziesięciu lat, co stanowi bardzo dobry wynik i szansę na ograniczenie ilości trudno rozkładających się śmieci syntetycznych.
Ile czasu rozkładają się śmieci metalowe?
Metale tworzą kolejną grupę odpadów, które bardzo długo rozkładają się w warunkach naturalnych. Czas rozkładu zależy oczywiście od rodzaju materiału – na przykład skorodowana stal ulega degradacji znacznie szybciej niż aluminium czy metale szlachetne. Przyjmuje się, że minimalny czas rozkładu metali wynosi co najmniej 30-50 lat (w warunkach wysokiej wilgotności i oddziaływania środowiska kwasowego lub zasadowego). Metale ocynkowane lub powlekane rozkładają się nawet 200-300 lat.
Ile lat rozkładają się odpady z papieru?
Czysty papier, produkowany z włókien roślinnych, należy do grona najszybciej rozkładających się surowców. Kartka papieru, gazeta, chusteczka higieniczna lub karton ulegają w glebie naturalnej degradacji już po 3-6 miesiącach. Znacznie dłużej trwa rozpad papierów zatłuszczonych i barwionych – w zależności od stopnia zanieczyszczenia rozkład może trwać rok lub nawet kilka lat. Papier laminowany i foliowany rozkłada się podobnie jak folie, czyli nawet kilkaset lat. Niektóre gatunki papierów laminowanych wcale nie poddają się działaniu mikroorganizmów i prawdopodobnie będą zaśmiecać Ziemię jeszcze przez tysiące lat.
Jak długo rozkładają się odpady szklane?
Wydawać by się mogło, że plastik znajduje się na szczycie niechlubnej piramidy najdłużej rozkładających się surowców. Nic bardziej mylnego! Szkło ulega bowiem rozkładowi znacznie wolniej niż plastik. Potrzeba kilku tysięcy lat na rozpad szklanej butelki lub innych przedmiotów szklanych. Zdaniem wielu badaczy i archeologów szkło jest w stanie zachować kształt i strukturę nawet przez 4 000 lat! Mimo iż jest to materiał podlegający recyklingowi, warto zastępować go innymi surowcami, na przykład: papierem lub tworzywami biodegradowalnymi.
Surowce wtórne – co to jest?
Jednym z największych wyzwań, przed którymi stoi współczesna cywilizacja, jest problem zagospodarowania oraz obróbki surowców, które zatruwają wody i gleby. Jeśli bowiem pozwolimy na rozkładanie się odpadów przez setki lat, planeta ulegnie całkowitemu zanieczyszczeniu.
Jak ograniczyć zużycie zasobów i ilość śmieci, które generujemy codziennie? W tym celu warto jak najczęściej sięgać po surowce wtórne. Są to materiały i odpadki, nadające się do recyklingu, czyli do ponownego wykorzystania. Wiele surowców wtórnych stanowią tworzywa wielokrotnego użytku. Można je poddawać kilkukrotnej obróbce, co sprawia, że nie zalegają na śmietniskach. Przykładami surowców wtórnych są: makulatura, aluminiowe puszki czy plastikowe butelki typu PET. Sięgając po nie, ograniczamy ilość trujących śmieci, które rozkładają się latami.