Wodorotlenek sodu – czym jest i jak działa?

Wodorotlenek sodu na zapisywany jest za pomocą skrótu NaOH. Ludzie częściej jednak kojarzą inne jego nazwy – soda kaustyczna bądź soda żrąca. Wodorotlenek sodu ma naprawdę wiele zastosowań, jednak nieumiejętne korzystanie z niego jest bardzo niebezpieczne. Bardzo wiele branż korzysta z tego związku zaliczanego do grupy zasad. Czym dokładnie jest wodorotlenek sodu? W jakich sytuacjach się z niego korzysta? Jak chronić się przed niebezpieczeństwami ze strony tego nieorganicznego związku chemicznego?

Co to jest wodorotlenek sodu

Wodorotlenek sodu to związek chemiczny z grupy wodorotlenków zaliczanych do zasad. Jego pH wynosi 14, co czyni go jedną z najsilniejszych zasad wśród związków chemicznych. Wodorotlenek sodu jest inaczej zwany ługiem bądź sodą kaustyczną lub sodą żrącą. Pomimo niebezpieczeństw, jakie niesie ze sobą wodorotlenek sodu, jest on wykorzystywany praktycznie w każdej branży. Warto podkreślić, że sodę kaustyczną wykorzystuje się chociażby w domowej produkcji mydła.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat wodorotlenku sodu? Ma on stałą postać i wyglądem przypomina krystaliczną, białą substancję. Dodatkowo, warto wspomnieć, że wodorotlenek sodu doskonale rozpuszcza się w wodzie, wydzielając przy tym mnóstwo ciepła i zmieniając się w ług, który jest silnie żrący. Jako ciecz, ług jest bezbarwny i bezzapachowy, przez co jeszcze bardziej niebezpieczny. Co ciekawe, wodorotlenek sodu można kupić praktycznie wszędzie – w sklepach z chemią specjalistyczną, w Internecie i stacjonarnie, a także w sklepach z surowcami kosmetycznymi.

Jak działa wodorotlenek sodu?

Oddziaływanie na człowieka wodorotlenku sodu jest  niebezpieczne. Pod jego wpływem nasza skóra może ulec poparzeniu.  Wdychanie oparów powoduje w najlepszym przypadku zawroty głowy, w najgorszym parzy śluzówki  i powoduje duży dyskomfort. To co jednak jest najbardziej niebezpieczne, to kontakt wodorotlenku sodu ze skórą, który może wywoływać poważne poparzenia prowadzące nawet do śmierci. 

Co wywołuje NaOH? Przy wdychaniu jest to łzawienie, duszności, kaszel, uczucie swędzenia w nosie oraz w gardle. Przy kontakcie ze skórą preparat ten wywołuje zaczerwienienia, ból, oparzenia chemiczne, a nawet martwicę skóry. Jeżeli wodorotlenek dostanie się do oczu, gałka oczna może zostać poparzona, a aparat ochronny oczu zniszczony. Natomiast, jeśli preparat zostanie wypity to poparzy błonę śluzową jamy ustnej gardła oraz reszty części przewodu pokarmowego. Istnieje też duże prawdopodobieństwo krwotoku i perforacji ścian przewodu pokarmowego, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia śmierci. 

Jakie jest zastosowanie wodorotlenku sodu?

Jak już zostało wspomniane, wodorotlenek sodu ma swoje zastosowanie w wielu dziedzinach. Najbardziej powszechnym z jego zastosowań jest udrażnianie instalacji. Gotowe środki do udrożniania rur są produkowane właśnie z sody kaustycznej, dlatego tak ważne jest trzymanie ich z dala od dzieci. A jak stosuje się wodorotlenek sodu do udrożniania? Wsypuje się kilka łyżek (proszku bądź granulek – w zależności od tego, jaki produkt ma się pod ręką) do syfonu po czym oczekuje się od kilkunastu minut do kilku godzin. Po tym czasie spłukuje się całość dużą ilością zimnej wody.

Innym zastosowaniem NaOH jest usuwanie lakierów oraz farb. Wodny roztwór sody kaustycznej doskonale pomaga w usuwaniu warstw farb oraz lakierów z przedmiotów mających powierzchnię metalową bądź drewnianą. Nie należy jednak stosować sody kaustycznej na przedmioty wykonane z forniru bądź sklejki.

Kolejnym pozytywnym zastosowaniem sody żrącej, jest wykonanie z niej preparatów do dezynfekcji. Warto wiedzieć, że soda kaustyczna świetnie radzi sobie z czyszczeniem różnego rodzaju powierzchni. Szybko usuwa tłuszcz i niszczy drobnoustroje. Idealnie nadaje się jako środek do odkażania powierzchni, jednak warto pamiętać, aby nie używać jej do czyszczenia rzeczy żeliwnych, aluminiowych i tych wykonanych z cynku.

Wyrabianie mydła w domu – jak zachować bezpieczeństwo?

Warto także wiedzieć, że sodę kaustyczną wykorzystuje się do domowej produkcji mydła. Miłośnicy tego hobby muszą jednak uważać, aby w trakcie tworzenia kostek mydła, nie poparzyć się za pomocą wodorotlenku sodu.

Po co wodorotlenek sodu jest potrzebny w produkcji mydła? To właśnie on sprawia, że mydło się pieni. Jak zatem zachować ostrożność podczas wyrabiania mydła w domu? Przede wszystkim warto być wyposażonym w grube, gumowe rękawiczki. Oczywiście najważniejsze jest jednak przestrzeganie zasad. Wodorotlenek sodu dodaje się do wody, a nie odwrotnie. Powstały w ten sposób ług dodaje się do tłuszczów – dokładnie w tej kolejności. Ponadto, trzeba dodawać go dokładnie wymierzoną ilość, przez co jest potrzebna odpowiednia waga. Warto też mieć przygotowany ocet, za pomocą którego zneutralizuje się skutki ewentualnego rozlania substancji żrącej na gołą skórę. 

Czy wodorotlenek sodu znajduje się w żywności?

Czy zatem wodorotlenek sodu, który jest przecież substancją żrącą, może znajdować się w żywności? Jak najbardziej! Jest on oznaczony symbolem E524 i jest to regulator kwasowości. Można go znaleźć w paluszkach, precelkach, zupkach chińskich, deserach z dodatkiem czekolady bądź kakao, w cukierkach czekoladowych, w pieczywie, płatkach śniadaniowych, napojach kawowych czy w lodach i ciastkach.